مركز رشد واحدهاي فناوري فراوردهاي دارويي

مالکيت فکري:

تعاريف و کليات:

هرگاه سخن از دارايي به ميان مي آيد ناخود آگاه ذهن انسان به سمت مصاديق عيني مالکيت همچون پول، زمين،کالا و... سوق پيدا مي کند، اين در حالي است که در دنياي امروز نوع ديگري از مالکيت مورد توجه قرار گرفته است که به مراتب از داراييهاي ملموس، پر اهميت تر مي باشد و از آن با عنوان ماليکت فکري(intelle ctual property) ياد مي شود. در واقع اين نوع دارايي محصول هوش انساني بوده و در مقايسه با ساير کالاها و محصولات داراي  خصايص منحصر به فردي مي باشد از جمله آنکه اين نوع دارايي نتيجه مستقيم کار فکري انسان بوده و در اثر مصرف از بين نمي رود و ديگر آنکه به راحتي عرضه شده و قابليت تکثير دارد . مسلما به دست آوردن هر نوع ماليکت منجر به اخذ حقوقي خواهد شد و در زمينه دارايي هاي فکري حقوق مالکيت فکري پديد مي آيد. حقوق مالکيت فکري(IPR) در معناي وسيع کلمه عبارتست از حقوق ناشي از آفرينش ها و خلاقيت هاي فکري در زمينه هاي علمي، صنعتي، ادبي و هنري اين حقوق به دو حوزه تقسيم مي شود: يکي حقوق مالکيت صنعتي و ديگر ي حقوق مالکيت ادبي و هنري و حقوق جانبي آن که به طور کلي از آن به حق نسخه برداري (کپي رايت) نام برده مي شود. در ميان مصاديق مختلف مالکيت صنعتي همچون پتنت، علائم تجاري، اسرار تجاري و ...، ثبت اختراع به لحاظ نقشي که در زندگي بشر و پيشرفت انسان ها دارد، از اهميت خاصي برخوردا است . پتنت حقي انحصاري است که در قبال اختراع انجام شده به مخترع يا نماينده قانوني او اعطا مي شود. به عبارت ديگر سندي است که توصيف کننده يک اختراع بوده و بر اساس درخواست متقاضي به وسيله يک اداره دولتي منطقه اي به نيابت از چند کشور صادر مي شود و حمايت قانوني و اختيار بهره برداري (توليد، استفاده، فروش و صادرات ) يک اختراع را به صاحب آن در محدوده زماني خاص(عمدتا 20سال) اعطا مي نمايد. بايد توجه داشت که مجوز توليد محصول اختراعي نيست بلکه تنها ديگران را از توليد آن باز مي دارد.

اختراعات ثبت شده در واقع در تمام شئونات زيست بشر سايه افکنده است. براي اينکه حق اختراع بتواند ديگران را از استفاده و توليد محصول يا فرآيند به ثبت رسيده منع کند، حق اختراع به وي اعطا مي شود اما لازم است توجه شود که دارندگان پتنت موظف هستند در ازاي دريافت حمايت از اختراع، اطلاعات مربوط به اختراع خود را در اختيار عموم قرار دهندتا بدنه دانش فني موجود در جهان تقويت شده و در نتيجه در افراد ديگر نيز نوآوري و خلاقيت هاي بيشتر ايجاد گردد.بر اين اساس پتنت ها نه تنها از دارندگان خود حمايت مي کنند بلکه تامين کننده اطلاعات ارزشمندي براي نسلها ي آينده محققان و مخترعان نيز مي باشند. دارنده حق اختراع مي بايست امتياز انحصاري خويش را فقط در جهت هدف مشروع و جبران سرمايه گذاري در بخش تحقيق و توسعه بکار برد و قصدش صرفا مانع شدن از رقابت نباشد. براي اطمينان از اين امر قيد و بند قانوني وجود دارد بدين ترتيب که اگر دارنده حق اختراع پس از يک دوره معين از اين حق به صورت اقتصادي بهره برداري نکند مجوز اجباري صادر خواهد شد. اختراعات ثبت شده يکي از شاخص هاي فناوري است.در اغلب موارد تقاضاي ثبت اختراع به فاصله کوتاهي پس از اختراعات ثبت شده يکي از شاخص هاي فناوري است. در اغلب موارد تقاضاي ثبت اختراع به فاصله کوتاهي پس از توليد يک نوآوري در خواست مي شود. پر کردن تقضا نامه ثبت اختراع نشان مي دهد که نوآوري بالقوه از ارزش اقتصادي برخوردار است و مي توان براي دست يافتن به سود نهايي هزينه هاي آن را تقبل کرد. به همين دليل است که شرکت ها تمايل دارند در زمينه ثبت اختراعات سرمايه گذاري کنند و يا اينگونه فعاليت ها را دنبال کنند. ويژگي ديگري که داده هاي مربوط به اختراعات ثبت شده را جالب توجه مي کند اين واقعيت است که اطلاعاتي که در قالب گواهيهاي ثبت اختراعات فاش مي شود، اطلاعاتي منحصر به فرد و با ارزش است. تقاضاهاي ثبت اختراعات معمولا بعد از 18 ماه از تاريخ تکميل تقاضا نامه منتشر مي شود.